TILBURG – Ruim twintig jaar na dato terug in de collegebanken, Roger Speck (53) deed het. Waar hij als jonge bedrijfseconomiestudent over de Tilburgse campus dartelde, deed hij dat dunnetjes over in een later stadium van zijn leven; dit keer als werkende vader. Hij ging zich verdiepen in nieuwe bedrijfsmaterie, namelijk de ethiek rondom bedrijven en organisaties. Van economiestudent naar een master aan de filosofiefaculteit. Twee verschillende takken van sport in twee verschillende levensfases.
Bij de vraag hoe lang Roger over zijn eerste bachelor en master had gedaan, moest hij lachen. “Daar heb je hem al”, lacht hij. “Vroeger had je een studie, that’s it. Je moest je propedeuse in twee jaar halen en daarna doorstomen. Er zat geen bachelor of masterdifferentie in. Aan het eind van de studie moest je wel een afstudeerrichting kiezen, dat zou je nu met een master kunnen vergelijken.” Na zeven jaar had Roger zijn diploma op zak en rolde het bedrijfsleven in.
Zeven jaar met de neus in de boeken
Menig student zou zich rotschrikken als diegene hoorde dat hij of zij zeven jaar moet studeren. Niet vanwege de lengte, maar er zijn vooral zorgen om de studieschuld. Het studieklimaat is in twintig jaar tijd overstag gegaan.
Toen Roger begon met studeren, was de basisbeurs net ingevoerd. Dat hield in dat thuiswonenden studenten ongeveer driehonderd gulden (bijna tweehonderd euro) kregen; de uitwonende beurs bedroeg om en nabij zeshonderd gulden (circa vijfhonderd euro). De jonge Roger had recht op de laatstgenoemde. “Ik kon daar goed van rondkomen”, vertelt hij. “Om echt leuke dingen te doen moest je ook werken, maar veel minder dan dat de huidige studenten moeten doen. Dat zie ik ook bij mijn kinderen.”
Geen cent te makken
In het studentenleven anno 2022 zit deze generatie opgescheept met een dikke studieschuld en zijn de huurprijzen zo hoog dat studenten naast hun voltijdstudie nog vele uren moeten maken om hun vaste kosten te betalen. Een wereld van verschil. Het lijkt erop dat de nulrente verleden tijd zal worden en studenten binnenkort rente moeten betalen boven op hun schuld. De gemiddelde schuld ligt rond de 15.000 euro. Naar verluid betaal je daar in de toekomst 228 euro rente bovenop. Bij een hogere studieschuld natuurlijk meer.
“Ik had vroeger geen last van druk van buitenaf”, vertelt Roger. “Toch kwam er wel een moment voorbij waarbij ik mezelf enige druk oplegde. Het had meer met intra-persoonlijke factoren te maken dan met de studiebeurs, mijn ouders of de universiteit.”
“14.000 euro aan studiekosten, loeiduur”
In 2017 besloot Roger om een nieuwe uitdaging aan te gaan: master Ethiek van Bedrijf en Organisatie. “Voordat ik daaraan kon beginnen, moest ik nog een pre-master doen. Die heb ik uiteindelijk succesvol afgerond. Tijdens de master zelf heb ik zeven van de negen vakken gehaald. Die andere twee vond ik niet interessant genoeg. Bovendien had ik geen ambitie om nog een titel in de wacht te slepen. Ik deed het echt om de inhoud. Als ik die vakken nog had willen halen, kostte me dat weer 14.000 euro aan studiekosten, dat is natuurlijk loeiduur.”
Er is een hoop veranderd bij Tilburg University. “Het eerste wat me opviel is dat de campus veel drukker is dan vroeger”, beschrijft Roger. “Overal liepen mensen. Ik werd er soms gek van. Het was soms alsof je op een middelbare school zat. Verder merkte ik dat er meer buitenlanders op de universiteit zaten dan voorheen. Ik hoorde voortduren verschillende talen om me heen.”
Puntjes sprokkelen
Niet alleen in de wandelgangen waren er dingen veranderd, maar volgens Roger zijn er ook inhoudelijke verschillen met betrekking tot de studies. “Tegenwoordig zijn er meer groepsopdrachten. Vroeger hadden we tentamens, punt. Geen mid-terms of assignments waar je punten voor kan sprokkelen. Verder schonken we geen aandacht aan verplichte aanwezigheid. Je krijgt het tegenwoordig in hapklare brokken geserveerd. Zo wordt het makkelijker om studiepunten te behalen. Het neigt naar diploma-inflatie.”
‘’De waarde van een diploma wordt lager ingeschat”
Wat is een diploma op wo-niveau nog waard? Volgens Speck stelt een wetenschappelijke bul vroeger meer voor dan nu. “De manier van onderwijs is veel schoolser geworden”, vertelt hij. “De universiteit heeft zich meer naar het hbo bewogen waardoor de waarde van een diploma lager wordt ingeschat dan vroeger. Bovendien is de opwaartse dynamiek van het hbo naar de universiteit vele malen groter. Het was vroeger een grote uitzondering als dat gebeurde.” Roger vertelt dat hij tijdens zijn pre-master met een medestudent in een groep zat die daarvoor integrale veiligheidskunde studeerde. “Dat was vroeger onbestaanbaar.”
Zo vader, zo zoon
Waar de studententijd van Roger ten einde is, is het nu de realiteit van zijn kinderen. Alle drie volgen ze een studie op het hbo. “Het valt me op dat ze niet veertig uur per week aan hun studie zitten. Dat deed ik ook niet in mijn eerste studententijd, maar tijdens mijn master stak ik zeker dertig uur per week in de studie. Het grootste verschil is dat ik een studie had en een primair studentenleven. Dat was onlosmakelijk van elkaar. Mijn kinderen volgen alleen een studie.”
Een tweede studie in een later stadium, dikke aanrader? “Aan dat soort algemene adviezen waag ik mij niet aan”, lacht Roger. “Dat moet iedereen lekker zelf weten. Ik heb het onwijs naar mijn zin gehad en heb veel nieuwe dingen geleerd. De studie en medestudenten waren fantastisch.”
