KERKRADE – Op 13-jarige leeftijd gamet Damon Flecken (21) acht uur per dag, niet wetende dat deze hobby op latere leeftijd nóg verder uit de hand gaat lopen. Nadat hij in het derde jaar van het vmbo-basisniveau blijft zitten, besluit hij dat het tijd is voor verandering.
Op vierjarige leeftijd komt Damon voor het eerst in aanraking met gamen. “Toevallig op deze kamer! Mijn opa zat links en ik zat rechts,” herinnert hij zich. “Ik speelde Sonic spelletjes en Lego Star Wars.” Toen hij in groep zeven zat, kreeg hij zijn eerste Xbox 360. In zijn klas vond hij vrienden die dezelfde interesses hadden en zo is het balletje gaan rollen. “Het was gewoon leuk, ik was elf jaar oud en dacht er verder niet echt over na.”
Een tweetal jaren later liep het langzaam uit de hand. “Ik stond op, ging naar school, kwam thuis en begon met gamen”, vat Damon zijn brugklasjaar samen. In de tweede en derde ging dit van kwaad tot erger. Door een lastige thuissituatie ontvluchtte hij tot diep in de nacht de realiteit met zijn Playstation 4, die de Xbox 360 inmiddels al een poosje had vervangen.
De avonduurtjes gingen er op z’n zachts gezegd uiterst hectisch aan toe, dus voor ontspanning was daar de nacht. Die ontspanning ging vaak door tot 04:00 uur, waardoor de energie voor school ver te zoeken was. Met behulp van een ziekmeldbelletje van z’n moeder was de weg vrijgemaakt voor een dagje gamen in plaats van blokuren Nederlands en Engels.
Opwerken
“Toch kwam ik mezelf pas in de derde van basis-kader echt tegen. Het thuisblijven nam extreme mate aan en proefwerken maakte ik niet meer, dus ik bleef zitten”, constateert hij. In 2016 kwam er een kanteling in zijn leven. “Ik dacht: ik kan eigenlijk wel meer eruit halen.”
“Nadat ik het derde jaar – met vakken op kader – succesvol had afgerond, volgde mijn examenjaar op dat niveau. Hierna besloot ik m’n kansen te wagen op vmbo-tl. Het ging lekker en ik wilde de stap zetten naar de havo”, vertelt Damon. Om hem heen hoort hij dan dat hij die stap niet moet onderschatten, dit weerhoudt hem echter niet. Twee jaar op de havo verder maakt hij met een diploma op zak een dikke vinger naar de criticasters. Anders dan je misschien zou denken was Damon tijdens deze succesvolle opwerking zeker niet gestopt met gamen. “Naarmate ik verder kwam, nam het aantal uren op de Playstation wel af. Dit was niet bepaald een bewuste keuze, het was vooral inherent aan dat ik meer tijd kwijt was aan studeren.” Tijdens zijn vierde jaar op de havo gamede hij bijvoorbeeld geen acht maar drie uur per schooldag.
Op een lager pitje
In het examenjaar van de havo komt er een tweede hobby in het leven van Damon: de sportschool. Mede hierdoor komt het gamen op een lager pitje te staan. Vandaag de dag zijn we een jaar op het vwo verder (5 en 6 vwo heeft hij in één jaar doorlopen) en is gamen vooral een vrijetijdsbesteding voor de weekenduren of andere dagen zonder verantwoordelijkheden.
“Ik sport nu zes keer in de week. Dat is honderd procent gezonder voor je dan gamen”, concludeert Damon lachend.
9 juni hoort Damon of hij slaagt voor het vwo. Als dit het geval is, gaat hij naar de universiteit in Maastricht. Waar jaren geleden niemand dit misschien zag aankomen, wist Damon zelf in ieder geval zeker dat kader niet zijn plafond zou zijn. “Kader is natuurlijk vrij makkelijk”, stelt hij.
Mate van verslaving
Iemand met een gameverslaving heeft weinig of zelfs géén controle meer over zijn speelgedrag. Het gamen gaat ten koste van het normale leven thuis, op school, op het werk of van sociale contacten. Om deze problemen te ontvluchten is de verleiding erg groot om nog meer te gaan gamen.
“Als ik mezelf tussen één en tien moet schalen qua hoe gameverslaafd ik was, zou het tussen de 6,5 en 7 zijn”, concludeert Damon na het horen van bovenstaande definitie. “Ik gebruikte gamen niet als doel op zich. Ik zat in een shitsituatie en zocht een uitweg. Als de problemen die de verslaving veroorzaken worden weggenomen, neemt de verslaving vanzelf ook af”, vervolgt hij. Toen de kansen er lagen voor een beter leven, nam hij die met twee handen aan. Om die reden vindt hij zichzelf geen volwaardige ‘ex-verslaafde’. Damon stelt daarnaast dat er weinig alternatieve bezigheden waren. Zijn vriendengroep sprak hij veelal op de Playstation en verantwoordelijkheden had hij in zijn jongere jaren niet echt.
Ten tijde van de laatste onderzoeken in Nederland naar gameverslaving, uitgevoerd in opdracht van Jellinek, was twee procent van de miljoen gamers verslaafd, wat neerkomt op 20.000 mensen. Meer dan negentig procent van de verslaafden was mannelijk.
Geen spijt
Tel bij de eerdergenoemde stellingname van Damon ook nog op dat bij gamen een vorm van competitiviteit komt kijken die een bepaalde kick kan geven en hij heeft zijn argumentatie om ‘absoluut geen spijt’ te hebben van al de gegamede uren. Een glimlach verschijnt op z’n gezicht als hij vertelt veel plezierige herinneringen over te hebben gehouden aan het gamen. “Het was gewoon echt leuk. Ik had het voor geen goud willen missen.” Mede hierom kan hij geen begrip opbrengen voor het negatieve stigma op het spelen van videogames. “Maar ook (Engelse) taalontwikkeling, probleemoplossend denken en reactiesnelheid creëren zijn pluspunten van gamers. Over die reactiesnelheid gesproken, ik heb een tijdje geleden kunnen vermijden dat ik met mijn auto werd aangereden door een bus. Misschien heeft dat gamen daar een ongeluk voorkomen, al kan je dat natuurlijk niet met zekerheid stellen.”
Op de vraag of in eerste instantie zijn moeder, en later zijn oma (die de voogdij over Damon sinds 2018 volledig overnam), strenger hadden moeten handhaven op het vele gamen reageert hij neutraal. “De vrije opvoeding die ik had, had plus- en minpunten. De veiligheidsteugels zijn er niet, ‘doe je ding maar’ was het motto bij wijze van”, kijkt Damon terug. Kindercoach Marieke Tio zou deze opvoedingsstijl echter als verwaarlozend definiëren: ‘Een verwaarlozende opvoedingsstijl kenmerkt zich door een volledig gebrek aan regels, ouders laten het kind eigenlijk aan zijn lot over, het kind mag het volledig zelf uitzoeken. Deze opvoedingsstijl kan het kind op lange termijn schaden”, zo valt te lezen op haar website.
Zelfstandigheid
“Daardoor liggen verslavingen voor de hand. Als ik ouder word, zou ik mijn kind meer stimuleren om school serieus te nemen. Dwang heeft daarentegen natuurlijk geen zin en werkt averechts. Daarover gesproken, die vrijheid heeft me veel zelfstandigheid gebracht. Ik kan me echter voorstellen dat andere mensen niet uit de situatie waren geklommen waarin ik zat”, vervolgt Damon.
“Vandaag de dag ben ik sociaal gangbaarder, heb ik verschillende uitlaatkleppen en heb ik mijn schoolleven op de rit. Toch zou ik tegen de Damon die bleef zitten de boodschap willen meegeven: ‘geniet van je gametijd!’”
