AMSTERDAM – Van 9.00 uur ‘s ochtends tot 22.00 uur ‘s avonds bezig zijn om je studie te kunnen betalen, maar intussen toch zien hoe je schuld in de tienduizenden euro’s oploopt; het is de realiteit voor een groot deel van de bijna één miljoen Nederlandse studenten. Zaterdag voerden studenten op de Dam actie voor eerlijke compensatie voor leenstelselstudenten en een ruimere basisbeurs.
“Pechgeneratie, we eisen compensatie!”, klinkt het uit de monden van de duizenden protesterende studenten. Midden op de Dam staan ze, maar ook grootouders en ouders met spandoeken in hun hand naast elkaar. ‘Dakloos met een diploma’, staat er op het doek van een meisje dat met een verdrietig gezicht op een stoeltje zit. Vooral het simpele ‘Fuck het leenstelsel’ prijkt op veel bordjes. Intussen klinkt op de achtergrond de tekst ‘Money, money, money, must be funny in the rich man’s world’ uit het bekende nummer van Abba.
De boodschap is helder: studenten willen compensatie voor de grote schuld die ze in de afgelopen jaren hebben opgelopen. Deze komt er vanaf het schooljaar 2023-2024 wel, maar de 1400 euro voor vier jaar vinden velen veel te weinig. Ook pleiten ze voor een hogere basisbeurs. Vanaf 2023 krijgen thuiswonende studenten 91 euro per maand, terwijl uitwonende studenten maandelijks 225 euro zien binnenkomen. Dit is minder dan de basisbeurs van voor 2015 (102,77 voor thuiswonend, 286,15 voor uitwonend). Studenten die de afgelopen jaren hebben gestudeerd? Die vallen helemaal tussen wal en schip.
De 22-jarige Joep van Dijk is één van de studenten van de leenstelselgeneratie. “Ik sta hier voor alle studenten die een schuld tussen de 20.000 en 100.000 euro hebben. Op dit moment sta ik 20.000 euro in het rood, dit wordt 35.000 euro. Op dit moment ben ik elke dag van 9.00 uur ‘s ochtends tot 22.00 uur ‘s avonds bezig om mijn huur, studie, eten en al die andere dingen te betalen. Constant ben ik gestrest. Ik zit echt tegen een burn-out aan door hoe hard ik moet werken.”
Op dit moment zit Joep in het derde jaar van zijn studie politicologie. Wat volgens hem de oplossing zou zijn tegen de schulden? “Het zou helpen als ik en alle andere studenten een maandelijks bedrag kunnen krijgen, maar op dit moment lijkt dat er niet in te zitten.”
Ook vader Wienand van Dijk is vandaag aanwezig om zijn zoon Joep te steunen. Hij maakt zich zorgen over de toekomst van Joep en andere studenten, dat studenten door de studieschulden niet het leven kunnen leiden wat ze willen leiden. “Ik vind dat de overheid meer moet investeren in het onderwijs. Want een investering in het onderwijs, is een investering in de maatschappij. Je moet echt kijken hoe je deze groep op weg kunt helpen.”
Duco Caljouw (52), vader van studente Anne, is het daar mee eens. “Mijn dochter doet een studie geneeskunde. Ze zit nu op de helft en heeft al een studieschuld van 12.000 euro, reken maar hoeveel dat er aan het einde van haar studie is. Natuurlijk proberen zij en wij als ouders ook zoveel mogelijk bij te verdienen, maar we moeten echt keihard knokken. De compensatie van 1400 euro slaat natuurlijk nergens op, dat is veel te weinig voor de 25.000 euro schuld die ze gaat opbouwen. Het is gewoon heel oneerlijk.”
De frustratie van Duco zie je ook terug bij student Semma Raatschelders (24). Ze staat met een groot bord op de dam. “Op dit moment is de druk voor studenten zo hoog. Er is zoveel druk om je studie zo snel mogelijk af te maken in plaats van jezelf op andere manieren te ontwikkelen, dingen die soms niet meetbaar zijn. Studenten kijken alleen maar hoe ze makkelijk studiepunten kunnen halen in plaats van zichzelf de vraag te stellen: hoe kan ik mijzelf als persoon ontwikkelen? Waar ben ik goed in? Ik ben het dan ook eens met de eis van het protest, namelijk dat er een grotere compensatie voor studenten met een schuld moet komen.”
Of het protest echt voor verandering gaat zorgen is de vraag. Waar verschillende oppositiepartijen wel aanwezig waren bij het protest, gold dit niet voor de partijen die nu in het kabinet zitten (VVD, D66, CDA, Christenunie). Eerder zei Onderwijsminister Dijkgraaf begrip te hebben voor de moeilijke situatie waarin jongeren zitten, maar dat hij nu niet meer dan één miljard euro kan uitgeven aan het onderwijs.
Een protesteerder in Amsterdam met een protestbord.
Benieuwd naar nog meer fotoreportages van onze verslaggevers? Bekijk hier de verslaggeving over het protest van Extinction Rebellion in Rotterdam.
