Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met het Algemeen Dagblad.
Goed werk als wijkverpleegkundige, een man met een goed verdienende baan en wonen in een groot huis; lange tijd leeft Saïda El Amrani (51) een zorgeloos leven. Totdat een scheiding haar leven compleet op zijn kop zet. Van de ene op de andere dag komt Saïda in armoede terecht, samen met haar vijf kinderen.
Saïda herinnert het zich nog goed hoe haar leven lange tijd zonder al te veel problemen verloopt. Ze geniet met volle teugen van haar werk als verpleegkundige, terwijl haar man met zijn fabriekswerk voor veel inkomsten zorgt. “We verdienden samen drieduizend euro netto, hadden twee auto’s en gingen meerdere keren per jaar op vakantie.” Samen met hun drie kinderen wonen ze in een groot huis in Sint-Willibrord, niet wetend dat deze situatie binnen enkele jaren compleet zal veranderen.
Scheiding verandert alles
Tot februari 2016, het moment dat Saïda en haar man van elkaar scheiden. Haar partner vertrekt, waardoor Saïda alleen met haar drie kinderen achterblijft in een veel te groot huis. Van het een op het andere moment is ze een groot deel van haar inkomsten kwijt. Weg is de tweeduizend euro die haar man maandelijks verdiende, weg is een groot deel van haar eigen verdiensten. Plotseling moet ze al haar aandacht vestigen op de kinderen, tijd om te werken heeft ze niet meer.
De gevolgen van de scheiding worden groter en groter voor Saïda. Ze kan haar huis niet meer betalen en wordt uit huis gezet. De bank verkoopt de woning waar Saïda jarenlang zo zorgeloos in heeft geleefd. “Ik stond echt op straat met mijn kinderen. Gelukkig waren die er nog wel. Dat was ook het belangrijkste voor mij, mijn kinderen niet verliezen.” Intussen bieden familie en vrienden hulp. Ze kan verblijven bij haar zus, waardoor ze in ieder geval niet dakloos geraakt.
Gezinnen in armoede
In Nederland leven ongeveer 574.000 gezinnen in armoede. Achttien procent van de gezinnen met één ouder leeft onder de lage-inkomensgrens. Voor een eenoudergezin met twee minderjarige kinderen is deze grens 1660 euro. Dit blijkt uit onderzoek van het CBS in 2019. De inflatie van dit moment dreigt het aantal gezinnen in armoede alleen maar groter te maken. In april 2022 was de consument 9,7 procent duurder uit dan een jaar eerder.
Positief blijven
Het is een moeilijke tijd voor de moeder. Toch probeert ze positief te blijven. “Dat wilde ik de kinderen ook vooral meegeven: wij hebben nu eventjes niets en er zijn heel veel mensen die ons dan kunnen helpen. Maar natuurlijk hebben we ook heel veel verdrietige momenten gehad. Er zijn veel dingen gebeurd waarvan je niet wil dat je kinderen die zien. Toch is deze tijd wel heel leerzaam voor ze geweest.”
Intussen is armoede niet het enige waar ze mee te maken krijgt. In februari 2014 overlijdt een cliënt aan kanker. “Ik kwam daar vaak als verpleegkundige aan huis om haar te verplegen. Ook gingen de kinderen vaak naar mijn kinderen toe om te spelen. Toen ze overleed, zijn ze een week bij me komen logeren.”
Weeskinderen
Twee jaar later, een aantal maanden na de scheiding, overlijdt de man van de overleden cliënt aan een hartinfarct. De kinderen komen zonder ouders terecht, waarna Saïda besluit de weeskinderen in huis te nemen. “Ik heb er niet diep over nagedacht. Stel dat je eigen kinderen alleen zonder ouders achterblijven, wat dan? Het hielp ook dat mijn eigen kids nog jong waren (4, 5 en 7 jaar). Ik wist dus ook: op deze leeftijd zijn ze nog te sturen en hebben ze vooral vastigheid nodig.”
Saïda kiest ervoor de weeskinderen op te vangen, ondanks het feit dat ze nog altijd geen vast huis heeft. De opvang van de kinderen is ook zeker niet altijd gemakkelijk. “De kindjes waren verdrietig, ze misten hun vader. Het was lastig, ook omdat ik zoveel rollen had. Ik was moeder, maar ook vader en verzorger.” Intussen wordt de armoede steeds groter. Saïda komt in de schuldsanering terecht. Op het dieptepunt heeft ze een schuld van maar liefst twee ton.
Overlevingsstand
De problemen stapelen zich op als eind 2016 ook haar vader ernstig ziek wordt. “Ik kwam echt in een overlevingsstand terecht. Wat is er nu nog te redden in deze tijd? Daar ging het om.” Zorgen voor voldoende eten en drinken, dat is het enige waar Saïda in die tijd aan kan denken. Ook was er altijd een stemmetje in haar hoofd dat zei: “Wie goed doet, die goed ontmoet.” Ze heeft het gevoel ze op een later moment wel iets terug zou krijgen van haar goede daden van nu.
“Wat is er nu nog te redden in deze tijd?”
En zo geschiedde, blijkt later. Bij toeval ontmoet ze een maatschappelijk werker, een kennis van de overleden vader van de weeskinderen. “Via hem heb ik uiteindelijk de sleutels van een huisje in Roosendaal gekregen. Als het maar één slaapkamer zou hebben zou ik al blij zijn, maar wat bleek: het waren vier slaapkamers met een grote zolder.” Saïda en de kinderen zijn dolblij met hun nieuwe plek, ook omdat ze zo lang geen eigen thuis hebben gehad. “Dit soort dingen laten zien dat het leven echt vol ups en downs zit.”
Nieuw huis, maar problemen blijven
Hoe fijn haar nieuwe thuis ook is, een aantal van de problemen blijven. “Ik was nog lange tijd bezig met het aflossen van mijn schuld. Ook kreeg ik vanaf 2016 lichamelijke klachten, waardoor ik ontslagen werd bij mijn werk.” Anno 2022 heeft ze haar schulden afgelost, maar leeft ze met enkel een minimumloon. En dat met vijf kinderen. “Zeker in deze dure tijd is het heel lastig. Zelfs voor mensen die maandelijks tweeduizend euro per maand verdienen is het ingewikkeld, laat staan voor mij.”
Waar ze in het verleden nog wel eens met de kinderen naar een attractiepark ging, lukt dat nu echt niet meer. “Dat zijn dingen die boven het budget uitkomen. En ik heb mijn hele budget nodig voor de basisbehoeften. Het is gewoon onmogelijk voor mij om te sparen. Als iets kapot gaat, kan ik daar geen geld voor opzij leggen.”
“Zelfs voor mensen die maandelijks tweeduizend euro per maand verdienen is het ingewikkeld, laat staan voor mij.”
Dankbare kinderen
Als haar kinderen dan wel eens iets echt leuks kunnen doen, zijn ze enorm dankbaar. “Pas zijn we met dank aan Stichting Kinderhulp voor het eerst in zes jaar op vakantie geweest. Ik had echt kippenvel, die kinderen waren zo blij. Of die keer dat ze met school naar de Efteling zijn geweest, daar praten ze nog steeds over. Dan ben ik zo gelukkig als ik dat hoor. Want als mijn kinderen gelukkig zijn ben ik gelukkig.”
Intussen probeert ze alles op alles te stellen om zoveel mogelijk te besparen op haar uitgaven. Zeker in een tijd waarin alles duurder wordt. Zo liggen de energieprijzen in april 2022 maar liefst 136 procent hoger dan een jaar eerder, wijst CBS-onderzoek uit. “Wat wij bijvoorbeeld doen is heel erg bezuinigen op de energiekosten door bijvoorbeeld de lichten uit te laten. Ook wil ik dat mijn kinderen hun telefoon niet te veel gebruiken, zodat we niet te veel hoeven op te laden. Als mijn kind een spelletje heeft gedaan zeg ik tegen hem dat hij zijn mobieltje uit moet zetten.” Wat wel helpt is dat Saïda een energiebesparend huis heeft, waardoor de kosten relatief lager zijn dan gemiddeld.
Besparen op boodschappen
Ook de prijs van boodschappen stijgt enorm. Uit onderzoek van marktonderzoeksbureau GFK blijkt dat het doen van de dagelijkse boodschap 11,3 procent hoger uitvalt dan een halfjaar geleden. Het is één van de redenen waarom Saïda nu per dag in plaats van per week boodschappen doet. “Elke dag kijk ik: wat gaan we eten? In de supermarkt kijk ik naar de kortingen. Als de spaghetti 1 plus 1 gratis is, neem ik die. Ook probeer ik mijn kinderen te leren om met geld om te gaan. Leg ik ze uit wat de vaste lasten zijn en wat de huur betekent. Ook daag ik ze als een soort challenge uit om zoveel mogelijk geld te besparen. En dan laat ik ze ook zien hoeveel we bespaard hebben.”
“Ik ben niet altijd de ijzeren vrouw, soms is de situatie ook gewoon kapot moeilijk.”
Saïda spreekt op opgewekte toon. Ze is enorm blij met het huis dat ze nu heeft, maar de zorgen zullen blijven. Vooral het elke dag weer moeten letten op energie besparen vreet haar soms op. “Het kost tijd, het kost energie. Ik ben niet altijd de ijzeren vrouw, soms is de situatie ook gewoon kapot moeilijk. Wat ik de kinderen vooral mee wil geven is dat het leven ups en downs heeft.”
