TILBURG – Seks. Bijna iedereen doet het, maar niet iedereen praat er even makkelijk over. Al helemaal niet met een kind. Hoe pak je dit het beste aan? Welke thema’s behandel je? En vooral: hoe zorg je dat het niet ongemakkelijk wordt? In deze aflevering van hoe overleef ik geven we jou handvatten om dit gesprek zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Het juist informeren van kinderen over seks en seksualiteit begint al bij de naam. Seksuele voorlichting impliceert namelijk dat het alleen om kennisoverdracht gaat. Een betere term is seksuele vorming. Hierbij gaat het om het aanleren van vaardigheden en het bijdragen aan de ontwikkeling van een kind op het gebied van relaties en seksualiteit. En het geven van seksuele vorming begint vroeger dan je waarschijnlijk denkt.
Yuri Ohlrichs is seksuoloog en deskundige seksuele vorming bij Rutgers, een kenniscentrum voor seksualiteit en seksuele gezondheid. Volgens hem kan je niet vroeg genoeg met seksuele vorming beginnen: “Seksualiteit ontwikkelt je hele leven lang. En per leeftijd hebben kinderen andere vragen. Wanneer je kinderen nog op de basisschool zitten kan je ze bijvoorbeeld vertellen waar baby’s vandaan komen en ze kennis laten maken met het menselijk lichaam.”
Als je de basisschool als ouder te vroeg vindt, is het in ieder geval van belang om aan het begin van de middelbare school het gesprek te openen. Ohlrichs: “Dit is de leeftijd dat ze gaan nadenken over seksualiteit, experimenteren met masturbatie en seksuele gevoelens ontwikkelen. Het is belangrijk ze kennis te laten maken met verschillende ideeën en ervaringen omtrent seksualiteit. Heb het over plezier en grenzen en leg ze uit dat seks niet iets is wat je doet, maar wat je beleeft. Seks is voor iedereen anders en het verandert ook in de loop van leven. Hoe meer kennis ze opdoen, hoe sneller ze een kompas kunnen ontwikkelen waar ze hun eigen seksuele ontwikkeling op af kunnen stemmen.”
Het gesprek
Maar hoe pak je dit in de praktijk aan? Ohlrichs: “Dat is heel simpel. Een kind heeft vragen en jij geeft antwoord. Maar maak er vooral niet een heel moment van. Zeg niet: nou nu gaan we even zitten en het over seks hebben. Zo leg je er te veel druk op. Speel eropin als bepaalde situaties zich voordoen. Als er iets in het nieuws is, vraag ze dan is ‘hoe denk jij hierover?’ of ‘Heb jij hier weleens mee te maken gehad?’ Laat ze merken dat de deur tot het gesprek openstaat wanneer zij dat willen. Hiermee geef je ze ook de ruimte om zelf te ontdekken wat het inhoudt en na te denken wanneer ze hier zelf aan willen beginnen. Als ouder kan je sturing geven, maar benader het positief. Ben niet alleen maar aan het waarschuwen, maar geef ze wel richtlijnen en leg uit hoe ze minder risico’s lopen.”
En dat ongemak? Daar moet je je gewoon overheen zetten. Ohlrichs: “Besef dat het een heel gewoon onderwerp is. Een kind groeit op en gaat volwassen dingen doen. Denk ook eens na wat jij op die leeftijd had willen weten. En onderschat hun kennis niet, tegenwoordig is informatie namelijk overal te krijgen.”
TikTok als informatiebron
Een van de plekken waar die informatie voorhanden is, is op TikTok. Annette Mijnheer (53) gebruikt dit platform om pubers te informeren en hun vragen omtrent seks en seksualiteit te beantwoorden. Inmiddels heeft ze meer dan vijfhonderd filmpjes gemaakt op haar account @pubersvragen, die dagelijks door haar meer dan 273.000 volgers worden bekeken. Mijnheer: “Ik geef al meer dan twintig jaar zwangerschapscursussen en ik ben in eerste instantie filmpjes gaan maken voor mijn cursisten. Mijn dochter zei toen dat ik deze filmpjes op TikTok kon posten, dan kon iedereen ze zien. En voor ik het wist groeide mijn account met duizenden volgers per dag.”
@pubersvragen Antwoorden aan @maikel6002 ♬ origineel geluid – Pubers vragen
Succesformule
Mijnheer denkt dat dit succes te danken is aan de toegankelijkheid. “Zij stellen vragen en ik geef antwoord. Het zijn voor mij doodnormale dingen, dus zo praat ik er ook over.” Haar volgers kunnen online en anoniem vragen stellen. “Dit is voor kinderen natuurlijk veel minder ongemakkelijk dan dingen aan hun ouders te moeten vragen. Ook zijn er ouders die het er simpelweg niet over willen hebben met hun kinderen. Blijkbaar is er nog steeds een groot taboe.”
Haar informatie is grotendeels eigen kennis. Mijnheer heeft de opleiding verpleegkunde gevolgd met een specialisatie tot verloskundige. Als ze iets niet weet, haalt ze haar informatie uit onderzoeken en rapporten. Heel soms is een vraag zo specifiek dat ze jongeren naar de huisarts verwijst. “Maar meestal zijn het hele simpele dingen. De laatste tijd willen jongens vooral dingen weten over masturberen en hun voorhuid, meisjes zijn vooral nieuwsgierig op het gebied van menstruatie.” Naast het bieden van informatie, is haar account ook een plek voor herkenning. “Het is voor deze jongeren fijn om te zien dat anderen met dezelfde vragen of problemen zitten. Ze vinden steun bij elkaar in de reacties en stellen elkaar gerust.”
Tips
Naast tips voor jongeren, heeft Mijnheer ook nog een advies voor ouders. “Kinderen komen niet voor niks met vragen. En zo ingewikkeld is het allemaal niet, dus doe vooral ook niet alsof dat wel zo is. We doen het allemaal, waarom hebben we het er dan niet gewoon over?” Hier sluit Ohlrichs zich bij aan. “Leer kinderen dat je vrij over seks mag praten, maar het hoeft niet. Open praten over seks betekent trouwens niet dat je als ouder open hoeft te zijn over wat je zelf allemaal doet. Dit kan gewoon persoonlijk blijven.”
